چكیده نهادهای مدنی به معنای جدید آن ریشه در تاریخ مغرب زمین و پیوند ناگسستنی با جامعه مدنی دارد. آشنایی ایرانیان با غرب و توجه روشنفكران ایرانی به مدرنیسم در قرن نوزده سبب توجه برخی از ایرانیان به این نهادها شد. استقرار مشروطیت در ایران و تدوین قانونجامعه مدنی و نهادهای غیردولتی در ایران؛چالشها و راه كارها|40191661|eoc34022777|Civil Society,Civil Institutions,Political development,Mr Khatami,Challenge
این فایل درباره ی جامعه مدنی و نهادهای غیردولتی در ایران؛چالشها و راه كارها می باشد برای مشاهده جزئیات فایل به ادامه مطلب یا دریافت فایل بروید.

⚡دانلود

چكیده

نهادهای مدنی به معنای جدید آن ریشه در تاریخ مغرب زمین و پیوند ناگسستنی با جامعه مدنی دارد. آشنایی ایرانیان با غرب و توجه روشنفكران ایرانی به مدرنیسم در قرن نوزده سبب توجه برخی از ایرانیان به این نهادها شد. استقرار مشروطیت در ایران و تدوین قانون اساسی اگر چه تشكیل و فعالیت این نهادها را قانونی ساخت اما در تاریخ معاصر ایران، به استثنای مقاطع كوتاهی، هیچگاه امكان فعالیت برای این نهادها فراهم نشد. پیروزی انقلاب اسلامی در ایران فرصت مناسب برای تشكیل و فعالیت این نهادها فراهم ساخت. اما وقوع برخی حوادث و رویدادها همراه با حاكم شدن مشاركت توده ای در جامعه یكبار دیگر این فرصت را از میان برد. بقدرت رسیدن آقای خاتمی در ایران و طرح جامعه مدنی از سوی وی ضرورت جایگزینی مشاركت سازمان یافته بجای مشاركت توده ای را عیان ساخت. مهمترین ابزار برای نیل بدین منظور شكل گیری نهادهای مدنی برای ایفای نقش واسط میان دولت و ملت بود. بدین ترتیب یكبار دیگر نهادهای مدنی در ایران امكان حیات یافتند. اما این بار نیز این نهادها، همانند مقاطع قبلی، از جانب سه حوزه حاكمیت، مردم و نظام بین الملل در معرض تهدید قرار دارند، لذا حیاتی ترین موضوع برای سازمانهای مردمی حاضر در ایران شناخت چالشها و انتخاب راهكارهای مناسب برای مقابله با آنهاست.

مقدمه

بدنبال برگزاری انتخابات ریاست جمهوری خردادماه سال 1376 و انتخابات آقای سیدمحمد خاتمی، با اكثریت قاطع آرا، به عنوان رییس جمهور دوران جدیدی در حیات سیاسی انقلاب اسلامی ایران فرا رسید. طرح موضوعاتی جدید در گفتمان سیاسی ایران نظیر جامعه مدنی، توسعه سیاسی، شفاف سازی، پاسخگوكردن دولت همه و همه بیانگر آغاز حركتی جدید در مسیر تاریخ انقلاب برای جایگزین ساختن مشاركت سازمان یافته بجای مشاركت توده ای بود. این تغییر و تحول در حوزه نظری زمینه ساز وقوع برخی دگرگونیها در حوزه عملی نیز گردید كه مهمترین آنها تشكیل و تشدید فعالیت نهادهای غیردولتی NGOs نظیر احزاب، انجمنها، اتحادیه های كارگری و سندیكاها بود، لذا باتوجه به اهمیت این نهادها برای تحقق جامعه مدنی هم به عنوان ابزار و هم به عنوان غایت، بنظر می رسد مهمترین مساله برای آنها در مقطع كنونی آسیب شناسی به موقع و اتخاذ راهكارهای مناسب جهت مقابله با چالشها باشد. مبنای این پژوهش سؤال ذیر است:

• “ علت شكل گیری و تشدید فعالیت نهادهای غیردولتی در ایران طی سالهای اخیر چه بوده است؟ چه چالشهایی حیات این نهادها را تهدید می كند و راهكار برون رفت از این چالشها كدامند؟”

علاوه بر سؤال اصلی، سؤالات فرعی دیگر نیز مدنظر بوده اند:

• نهادهای غیردولتی به معنای جدید آن چگونه شكل گرفت؟
• رسالت این نهادها چیست؟
• فعالیت این نهادها چه تغییراتی در ساخت اجتماعی و فكری جوامع ایجاد می كند؟
• ایرانیان چگونه با نهادهای غیردولتی به معنای جدید آن آشنا شدند؟
• سابقه عملكرد این نهادها در تاریخ سیاسی معاصر چگونه باید ارزیابی گردد؟

فرض اساسی ما در این تحقیق بر آن است كه:

تغییرات و تحولات ساختاری – جمعیتی بوقوع پیوسته در جامعه ‌ایران در دهه دوم انقلاب همراه با دیدگاههای رییس جمهور وقت ایران درخصوص ثبات سیاسی و تثبیت نظام زمینه را برای شكل گیری نهادهای غیردولتی در ایران به منظور سازماندهی مشاركت سیاسی در ایران براساس نوعی مهندسی اجتماعی فراهم ساخت. حیات سیاسی این نهادهای نوپا از جانب سه حوزه، حاكمیت مردم و نظام بین الملل، در معرض چالشهای جدی قرار دارد، لذا مهمترین موضوع برای نهادهای غیردولتی حاضر شناخت این چالشها و اتخاذ راهكارهای مناسب به منظور مقابله با آنها می باشد. هدف از این پژوهش پاسخ به سوآلات مطروحه و بررسی صحت و سقم فرضیه فوق براساس داده های تاریخی، اجتماعی و عینی است.

تاریخچه جامعه مدنی و نهادهای غیردولتی

نهاد‍، نظامی به نسبت پایدار و سازمان یافته از الگوهای اجتماعی است كه برخی رفتارهای نظارت شده و یكسان را با هدف برآورده ساختن نیازهای اساسی جامعه، در بر
می گیرد. مهمترین هدف هر نهاد‍، ارضای نیازهای اجتماعی معینی است (کوئن، 1372، 151) نهادهای موجود در یك جامعه را از نظر نیروهای دخیل در شكل گیری و كاركرد آنها میتوان به دو دسته تقسیم كرد:‌ یكی نهادهایی كه بطور مستقیم با غیرمستقیم توسط دولت شكل گرفته اند و دوم نهادهایی كه خارج از حوزه قدرت سیاسی توسط مردم با هدف دستیابی به برخی از اهداف و نیازها سازمان یافته اند. شكل گیری نهادهای غیردولتی، NGOs به معنای جدید آن ریشه در تاریخ تحولات مغرب زمین از قرن هفده به بعد دارد (بشیریه، 1380، 93). توضیح اینكه تلاش برای گذار از دموكراسی توده ای به دموكراسی سازمان یافته سبب طرح دیدگاه جامعه‌ مدنی در مقابل جامعه توده ای گردید. جامعه مدنی به معنای جدید خود به حوزه ای از روابط اجتماعی اطلاق می گردد كه فارغ از قدرت سیاسی است و مجموعه ای از نهادها، مؤسسات و تشكیلات خصوصی و مدنی (غیرخصوصی) را در بر می گیرد(همانجا) این نهادها نقش واسط را میان قدرت سیاسی و قدرت اجتماعی ایفا می كنند و مهمترین ویژگی آنها مردمی بودن، ایجاد تسهیلات جهت مشاركت مردم در امور سیاسی، دوری گزیدن از قدرت سیاسی، تحدید، تأثیرگذاری و حتی مشاركت در آن است (رزاقی، 1378، 157).

بدین ترتیب نهادهای غیردولتی به معنای جدید آن از دو سو، به عنوان مهمترین ویژگی، پایه در مردم دارد؛ اول اینكه این نهادها بطور خود جوش توسط مردم شكل می گیرد و دیگر اینكه هدف آنها سازماندهی مشاركت مردم براساس نظمی مبتنی بر مهندسی اجتماعی در امور سیاسی است. اگر چه برخی از پژوهشگران بر این باورند كه وجود برخی خصلتها و عوامل در جامعه‌ فئودالی نظیر پراكندگی قدرت، حقوق، مالكیت، مصونیت و امتیازات اشراف زمیندار و وجود شهرهای خودمختار بیانگر نشانه های ضعیف از وجود جامعه مدنی و فعالیت نهادهای غیردولتی است(بشیریه، 1376، 330). اما بنظر می رسد این نهادها، با وجود برخورداری از دو ویژگی استقلال نسبی از دولت و ایفای نقش رابط میان دولت و مردم، از دو خصلت بارز نهادهای غیردولتی جدید یعنی شكل گیری بطور مستقیم از سوی مردم و تلاش برای قاعده مند ساختن مشاركت آنها در امور سیاسی محروم بوده اند.

جزییات بیشتر📜